انسان از هزاران سال پيش متوجه شد که شير غذايي است کامل و کليه عناصر لازم را به صورت متعادل دارا مي­باشد. لذا مي­توان از اين فرآورده با ارزش به عنوان غذا، نه تنها براي کودکان، بلکه براي بزرگسالان نيز استفاده نمود. شير ماده غذايي ارزشمندي براي افراد در تمام سنين به شمار
مي­رود ولي با تمام اين ارزشمندي به مزاج برخي­ها خوش نمي­آيد؛ البته بعضي خانواده­ها با راهکارهايي نظير مخلوط کردن شير با عسل، قهوه و کاکائو و ... فرزندان خود را به نوشيدن اين ماده غذايي ترغيب مي­کنند.

در اين ميان دغدغه آموزش و پرورش در بحث شير مدارس جداي از مشکلات اعتباري و اجرايي، نخوردن شير توسط بعضي دانش­آموزان بود يا به عبارتي مي­توان گفت که بي­علاقگي برخي
دانش­آموزان به اين ماده غذايي باعث شده بود که درصدي از اين شيرها حيف و ميل شود. در نخستين سال توزيع شير در مدارس، تنها نيمي از دانش­آموزان آن هم با اجبار شير مي­خوردند اما در حال حاضر بيش از 80 درصد آن­ها شير را با رغبت مي­نوشند که اين مسئله با آگاهي دادن و بيان فوايد شير، حاصل گرديده است.

فراموش نکنيم که:

ï مدرسه بهترين مکان براي فرهنگ­سازي مواد غذايي ارزشمند همچون شير است.

ï دانش­آموزان بايد شير را در مدرسه به محض دريافت بنوشند و نگهداري شير داخل کيف و دماي محيط و يا بردن شير به خارج از مدرسه خطرناک است.

ï شير مدارس مي­تواند بخشي از مشکلات تغذيه­اي دانش­آموزان را برطرف کند.

ï همواره سعي بر اين است که شير مدارس از بهترين کارخانه­ها تهيه شود.

شير استريل (فرادما) :

عمليات استريل فرايندي است که براي بالابردن زمان نگهداري فرآورده­هاي­غذايي مايع و با استفاده از حرارت­ بالا 150-135 سلسيوس در مدت زمان کوتاه 5-2 ثانيه و سپس سرد کردن سريع آن انجام مي­گيرد، که اين روش باعث قابليت­نگهداري­طولاني شير بدون­­نياز به افزودن مواد ديگر به آن مي­شود.

شير پاستوريزه :

در تهيه شير پاستوريزه فقط کليه ميکروب­هاي بيماري­زا از بين رفته و تعداد ميکروب­هاي غير بيماري­زا در آن نيز به حداقل رسيده و حداقل تغييرات در ترکيب آن حاصل مي­شود. لذا عمر نگهداري شير پاستوريزه محدود و کوتاه بوده و بايد در يخچال نگهداري شود.

شرايط نگهداري شير در مدارس :

جهت تحويل و نگهداري شير در مدارس ضروري است به موارد اعلام شده توجه شود:

1 – در نظر گرفتن محلي مناسب جهت قرار دادن شيرهاي تحويلي به طوري­که : کف، ديوار و سقف انبار، قابل نظافت و شستشو بوده و پنجره­ها و شيشه­ها سالم و مجهز به توري و داراي سيستم تهويه مناسب باشد.

2 – شير پاستوريزه تا زمان مصرف بايد در يخچال 4 درجه سلسيوس و شير استريليزه در انبار با شرايط فوق­الذکر نگهداري شود.

3 – ضروري است محل نگهداري شير استريليزه از تابش نور خورشيد در امان باشد.

4 – از قرار دادن شير استريليزه در محيط گرم خودداري شود.

5 – از آسيب فيزيکي بر روي بسته­ها ممانعت و جلوگيري شود.

6 – بسته­هاي شير که زودتر وارد انبار شده زودتر خارج و مصرف گردد.

7 – تاريخ توليد و انقضاءي شيرها کنترل شود. زيرا مدت ماندگاري شيرهاي ليواني پاستوريزه، يک روز است.

8 – ني­هاي مصرفي بايد داراي پوشش ثانويه باشند، در غير اين­صورت بهتر است از تحويل ني­هاي فاقد پوشش خودداري شود.

9 – بسته­هاي داراي نشتي يا معيوب از بسته­هاي سالم جدا گردند.

10 – بهتر است قبل از توزيع شير بين دانش­آموزان ابتدا چند بسته انتخاب و جهت حصول اطمينان از عدم تغيير کيفي مانند دلمه شدن، بريده بودن شير، بادکردگي، تغيير بو و رنگ مورد بررسي و تست چشايي قرار گيرد.

11 – از باز کردن بسته­بندي شير با وسائل آلوده خودداري شود.

12 – آموزش دانش­آموزان در رابطه با مصرف شير به طوري که درصورت مشاهده بو، رنگ نامناسب و دلمه شدن و بادکردگي غيرطبيعي بلافاصله مراتب را به مربي بهداشت اعلام نمايند.

13 – به دانش­آموزان آموزش داده شود که قبل از مصرف شير دست­هاي خود را با آب و صابون بشويند.