بسته­بندي عبارت است از هنر و علم آماده­سازي مواد غذايي براي انبارکردن، انتقال و در نهايت فروش.  بسته­بندي سبب ايجاد ظاهري مطلوب شده و با حفاظت ماده­ي غذايي در مقابل عوامل فيزيکي، شيميايي و بيولوژيکي مختلف، سبب افزايش ماندگاري محصول مي­گردد.

مواد زيادي براي بسته­بندي مواد غذايي مورد استفاده قرار مي­گيرند. اين مواد شامل:

1 – کاغذ و محصولات کاغذي پوشش­دار

2 – فلزات، ورقه حلبي و فولاد ضدزنگ

3 – انواع سراميک

4 – شيشه

5 – پلاستيک

6 – لاستيک

7 – ترکيبات متفرقه مثل پارچه

مي­باشند که ما در اين جا به شرح قوطي­هاي فلزي مي­پردازيم.

قوطي­ها معمولاً از جنس فولاد نرم بوده که سطح داخلي و خارجي آن­ها با يک لايه نازک قلع پوشانده شده است و گاهي نيز براي افزايش استحکام و مقاومت ظروف در برابر خوردگي از قلع و استيل استفاده مي­نمايند. برخي از قوطي­ها را از آلومينيوم نيز مي­سازند که براي قوطي­هاي کششي بيشتر کاربرد دارد.

³ فولاد به کار گرفته شده در تهيه قوطي­ها از انواع مختلف بوده که به قوطي ويژگي متفاوتي مي­دهد به همين جهت براي نگهداري مواد غذايي خاصي نيز به کار گرفته مي­شود. به طور مثال اگر قرار باشد انواع ترشي، شورجات و يا ميوه­هاي رنگي مانند آلبالو بسته­بندي گردد بهتر است از فولادي که درجه خلوص بالايي دارد به کار گرفته شود و همچنين هر دو طرف قوطي با قلع پوشانده شود زيرا اين مواد داراي خورندگي بالايي هستند.

³ چرا فولاد به کار گرفته شده در قوطي­ها بايد پوشش داده شوند؟

به دليل ايجاد مسموميت توسط آهن، مي­بايست يک لايه پوشش مناسب بر روي ورق فولاد به کار گرفته شود. اين لايه موجب افزايش مقاومت در مقابل خوردگي به ويژه براي مواد غذايي اسيدي مي­گردد، لايه­ها مي­توانند از جنس قلع، کروم، اپوکسي­ها، فنوليک­ها، وينيل­ها و آنتوسيانين­ها باشند.

انواع قوطي

قوطي­هاي متداول­استوانه­اي با سر و ته گرد و به صورت دو تکه و يا سه تکه هستند که به قوطي­هاي دوتکه، قوطي کششي مي­گويند که سر (درب) آن جدا است و بدنه با کف به صورت يکپارچه مي­باشد و در قوطي­هاي سه تکه درب و کف و بدنه به طور جداگانه مي­باشند.

³ درب­بندي از مراحل بسيارمهم صنعت کنسرو است زيرا درصورت عدم انجام صحيح آن محصول دوباره آلوده مي­شود. درب­ها يا به صورت ساده هستند که با درب بازکن باز مي­شوند و يا به صورت ايزي اپن مي­باشند يعني با دست و کشيدن قلاب موجود در درب قوطي به راحتي قابل باز شدن هستند. براي جلوگيري از نفوذ هوا از مايع آب­بندي در اطراف در و يا کفه قوطي استفاده مي­نمايند.

مراقب باشيد که:

1 – دوخت دو تا دور سر و ته قوطي يکسان و يکنواخت باشد و شل يا سفت نباشد.

2 – قوطي کنسرو تو رفتگي نداشته باشد زيرا باعث بازشدن درز قوطي و نفوذ عوامل فساد مي­گردد.

3 -–روي درب قوطي برآمدگي نداشته باشد زيرا احتمال نشتي وجود دارد.

4 – قوطي کج و معوج نباشد.

5 – زنگ­زدگي، لاک­پريدگي بر روي بدنه و درب قوطي وجود نداشته باشد.

6 – هنگام باز کردن با درب بازکن تراشه از قوطي جدا نشود.

7 – اگر مواد غذايي داخل قوطي تغيير رنگ داده است (مثلاً قهوه­اي شده­اند) از آن­ها استفاده نگردد حتي اگر تاريخ مصرف آن معتبر باشد.

8 – لبه قوطي­ها نبايد تيزي و برندگي داشته باشند (با ناخن قابل احساس مي­باشند.)

9 – موادغذايي بايد در قوطي­هاي استاندارد بسته­بندي گردند. به­همين­دليل در هنگام­خريد مواد غذايي به کف قوطي توجه نماييد بايد مشخصات قوطي استاندارد بر روي آن پرينت شده باشد اين اطلاعات با ISIRI شروع و همراه با يک شماره ويکي از  کد هاي A ،B وياC   مي­باشد، اين نوشتار بيانگر استاندارد بودن قوطي به کار رفته بوده و علامت استاندارد درج شده بر روي بدنه و يا درب قوطي بيانگر استاندارد بودن محتويات قوطي و ماده غذايي موجود در آن مي­باشد.