نخستين باردر سال 1896 گاز کلر در مصرف گندزدايي در تصفيه آب آشاميدني استفاده شد، و مخصوصا در سال 1897 به دليل شيوع بيماري تيفوئيد در انگلستان بود که کلر براي استريل نمودن خطوط انتقال آب آشاميدني مورد استفاده قرار گرفت.

در سال 1915 در جنگ جهاني اول به عنوان سلاح شيميايي توسط نازيها مورد استفاده قرار گرفت.

 اين گاز به رنگ زرد متمايل به سبز مي باشد که داراي بوي تند تحريک کننده است و اين امر معمولاً سبب مي شود کساني که در معرض آن قرار مي گيرند ، به فوريت از آن دوري گزينند. 5/2 برابر سنگين تر از هوا است. اين گاز در اثر فشار تبديل به مايع مي شود.

موارد استفاده:

ترکيبات کلر دار براي تهيه مواد سفيد کننده و الياف مصنوعي و نيز به عنوان ضد عفوني کننده مايع آب آشاميدني ، استخرهاي شنا ، فاضلابها ، صنايع نساجي ، صنايع کاغذ سازي و استخراج آلومينيوم استفاده  مي گردد.

علايم مسموميت با گاز کلر:

علائم فوري و شايع مسموميت ناشي از اين گاز عبارتند از: احساس خفگي ، درد سوزنده پشت جناغ سينه ، سرفه ، تحريک چشمها و مخاط دهان و زياد شدن بزاق و ريزش اشک از چشمها سردرد شديد که ممکن است تهوع و استفراغ نيز به دنبال داشته باشد. بيماري به صورت حادّي ظاهري مي شود و بيمار دچار سيانوز مي گردد. در صورت غلظت بسيار زياد موجب تخريب ريه و حتي مرگ مي شود.

استراحت کامل با درمان حفاظتي ، کاري اساسي بهتر است که در بيمارستان صورت گيرد. ناراحتي تنفسي مي تواند تا دو هفته باقي بماند. ولي بهبود کامل به دست مي آيد ، براي صنايعي که از کلر استفاده مي کنند. سطح بالائي از استاندارد و امنيتي لازم است و کساني که شغلهاي خطرناک دارند مانند آتش نشاني ها مي بايست از سيلندرهاي تنفسي استفاده کنند. تهويه کافي در محيطهاي کار امري اساسي است.

 نحوه برخورد با بيمار مسموم:

در موارد برخورد با بيماران دچار مسموميت هاي شديد، انجام اقدامات درماني اورژانس، تثبيت بيمار و انجام حمايت هاي قلبي و تنفسي الزامي است. در صورت تماس استنشاقي، خروج سريع بيمار از محيط آلوده و انتقال وي به محلي با هواي آزاد و تازه توصيه مي شود.

در صورت وجود آلودگي لباس هاي بيمار با کلر، خارج ساختن لباس هاي بيمار از تن و شستشوي پوست بدن با مقادير کافي آب و يا آب و صابون ضروري است. در صورت تماس چشمي، بايد چشم ها را با مقادير کافي از نرمال سالين و يا آب به مدت حداقل ۱۵دقيقه شستشو داد. در صورتي که بيمار از لنزهاي تماسي استفاده مي کند، خارج سازي اين لنزها از چشم الزامي است. در صورت دوام سوزش، درد، تورم، اشک ريزش و فتوفوبي بعد از ۱۵ دقيقه شستشو، معاينه ي بيمار توسط چشم پزشک توصيه مي شود.

در موارد تماس از راه تنفسي، بعد از انتقال و خروج بيمار از محيط آلوده، بيمار بايد از نظر بروز علايم و نشانه هاي ديسترس تنفسي تحت نظر باشد. در صورت تشديد سرفه و سختي تنفس، بيمار بايد از نظر بروز هيپوکسي، تحريک راه هاي تنفسي، برونشيت و پنوموني ارزيابي شود.

سيلندر هاي کلر:

مطابق استاندارد ملي به شماره 712 ايران رنگ سيلندر بايد زرد باشد.

سيلندرهائي گاز کلر بطور کل به دو دسته تقسيم مي شود.

1ـ بادرز جوش         2ـ بدون درز جوش      

  سيلندرهاي  داراي يک شيرتا ظرفيت 68 کيلو گرم بصورت ايستاده و سيلندر هاي بيشتر از 68 کيلو گرم و داراي دو شير  بصورت خوابيده و افقي  حمل و نقل مي شود.

نشانه گذاري سيلندرهاي کلر مايع:

بر روي هر سيلندر کلر مايع اطلاعات زير بصورت واضح و دائمي بايد نشانه گذاري شود.

پلاک ثبتي 1ـ  نام و علامت سازنده سيلندر 2ـ وزن خالص 3ـ وزن کلر مايع قابل شارژ 4ـ شماره سريال 5ـ تاريخ ساخت 6ـ فشار گاز 7ـ فشار تست هيدرو استاتيک

تعميرات بر روي سيلندرهاي کلر:

طبق استاندارد و بازديد دوره اي سيلندر کلر هر سه سال يک بار انجام مي شود.

مراحل آزمون دوره اي:

1ـ تخليه کامل کلر داخل سيلندر ، تحت شرايط ايمني کامل

2ـ مونتاژ قطعات و شيرآلات سيلندر

3ـ بازرسي چشمي سيلندر: بازرسي از نظر فرو رفتگي ـ خوردگي

4ـ انجام عمليات رسوب زدائي فيزيک و شيميايي

5ـ کنترل وزن بعد از رسوب زدائي

6ـ انجام تست هيدرو استاتيک

7ـ خشک کردن سيلندر با هواي گرم

8ـ سيلندر بايد تمام مراحل بالا را گذرانده باشد و بعد مورد تعمير قرار گيرد.

روش حمل و نقل سيلندرهاي کلر مايع

1ـ حداقل ظرفيت جرثقيل 2 تن باشد.

2ـ زنجيرها بايد سالم باشند.

3ـ در موقع جابجائي حتماً بايد مطمئن باشيم که تيرها بسته و سرشير روي آنها محکم شده باشد.

4ـ سيلندرها را از ارتفاع رها نکنيم.

5ـ مکان تخليه به وسايل ايمني مجهز باشد.

6ـ کاميون بايد حتماً سالم باشد.

7ـ رانندگان بايد آزمون و آموزشي ايمني کلر را گذرانده باشند.

8ـ راننده بايد ماسک ضدگاز کلر (براي فرار) داشته باشد.

9ـ بودن خاموش کننده هاي دستي (پودري ) در خودرو الزاميست.

10ـ کنار سيلندرها نبايد آتش روشن شود و کاميون نبايد در زير نور آفتاب توقف نمايد.

عمليات مهار

در صورت نشتي داشتن اين گاز نسبت به بستن شير گاز اقدام نماييد.

اگر شير گاز مورد دار مي باشد بوسيله چوب مي توانيد نشتي را بر طرف کنيد.

در صورتي که سيلندر مورد حريق قرار گرفت ( بايد در نظر داشته باشيم که اين گاز تقريباً غيرقابل اشتعال و انفجار مي باشد) بايد بوسيله پودرهاي آتش نشاني حريق مهار گردد. و بلافاصله جلو نشتي گرفته شود.

اخطار:

در عمليات مربوط به کلر نشتي يا حريق به هيچ عنوان از ماسکهاي پوزه اي ، ماسکهاي پارچه اي يا دستمال استفاده نشود. در صورت برخورد با اين گونه خطرات فقط با سيلندرهاي هواي فشرده عمليات انجام شود.